Fiscaliteit van de toekomst: schaf de belastingbrief af

Deze blog vertolkt mijn persoonlijke standpunten en voorstellen en binden noch mijn partij, noch mijn fractie.

Nood aan fiscale hervorming

Zolang er overheden bestaan, zullen er belastingen geheven worden. Gezien het onvrijwillige en dwingende karakter van belastingen moeten die overheden zuinig omspringen met de middelen die ze onteigenen om hun werking te financieren. Zij moeten zich daarom enkel toeleggen op hun kerntaken: orde en veiligheid, infrastructuur en gelijke kansen.

Ook het innen van de belastingen moet efficiënt en rechtvaardig gebeuren. Het huidige belastingstelsel is door zijn complexiteit geen van beide. De fiscale koterij is oud en tot op de draad versleten. Een hervorming en vereenvoudiging van de fiscaliteit dringen zich dan ook op.

Hoe zou een modern belastingstelsel er in en voor de 21ste eeuw kunnen uitzien? Eenvoudig: schaf de belastingbrief af, zowel de papieren als de digitale versie. Makkelijk gedaan, maar wat zijn de gevolgen van zo’n radicale maatregel?

Met de afschaffing van de belastingbrief verdwijnt het omslachtige proces van het berekenen van de belastingbasis na aftrek van alle aftrekposten. In plaats daarvan worden alle belastingen geheven aan de bron en moeten er naderhand geen correcties meer worden doorgevoerd.

Eenvoud

Het systeem van bevrijdende bronbelastingen wordt dus veralgemeend en toegepast op zowel beroepsinkomsten als ondernemings- en vermogensinkomsten. Het zijn dus de bedrijven, de ondernemers, de banken of makelaars die de belasting doorstorten aan de fiscus (wat nu al gebeurt bij de bedrijfsvoorheffing, de roerende voorheffing en de btw).

- In de personenbelasting wordt de belastingbrief voor loontrekkenden vervangen door een bevrijdende bedrijfsvoorheffing aan een vast percentage, dat verlaagd kan worden door de afschaffing van alle aftrekposten (30 à 35%). De betaling gebeurt door de werkgever, zoals nu al het geval is.

- De vennootschapsbelasting wordt afgeschaft en vervangen door een bevrijdende omzetbelasting van 0,05 tot 1% (cf. karaattaks). De betaling gebeurt door de verkoper (cf. btw) bij de realisatie van een verkoop in België. Het gesteggel over de winstbepaling is meteen van de baan. De fiscale spitstechnologie en de rulings die al te vaak leidden tot het betalen van 0 euro vennootschapsbelasting kunnen meteen naar de prullenmand, samen met de belastingbrief.

- De bestaande vermogenswinstbelastingen worden geharmoniseerd (25%) en zijn bevrijdend. Vermogensbelastingen worden afgeschaft omwille van de dubbele belasting (non bis in idem). 

Rechtvaardigheid

Een bevrijdende bronbelasting is per definitie proportioneel en kent geen aftrekposten. Indien nodig, kan een fiscale sturing van het gedrag wel gebeuren via de tarieven, maar niet via een complexe lijst van aftrekposten. Maar is een proportionele belasting wel rechtvaardig, aangezien armen en rijken hetzelfde tarief betalen? Is het m.a.w. verzoenbaar met het draagkrachtbeginsel? Het antwoord is: nee. En daarom moeten de bevrijdende bronbelastingen worden aangevuld met een belastingvrije basisbijslag, d.i. een soort basisinkomen dat zorgt voor een progressieve fiscale druk ondanks het vaste tarief van de bevrijdende bronbelastingen (zie tabel hieronder). Zo dragen de sterkste schouders toch de zwaarste lasten.

De basisbijslag is onvoorwaardelijk en vervangt of vult enkele sociale uitkeringen aan, maar hoeft niet zo hoog te zijn als een volwaardig basisinkomen. De bedoeling is vooral om de progressiviteit in de fiscaliteit te bewaren. Voor de financiering zijn verschillende budgetneutrale scenario’s mogelijk.

Conclusie

Het idee om de belastingbrief af te schaffen leidt als vanzelf tot een nieuw belastingstelsel van bevrijdende bronbelastingen en een belastingvrije basisbijslag (3B+3B). Dat is een fair systeem want iedereen is gelijk voor de belastingwet (groot en klein), de fiscale druk is progressief (door de basisbijslag) en de tarieven zijn redelijk.  Het systeem is ook innovatief, duidelijk, administratief eenvoudig (zonder aftrekposten) en klaar voor de economie van de toekomst die gebaseerd zal zijn op digitale transacties. 

_______________________

Tabel. Fiscale druk bij belastingvrije basisbijslag en proportionele belasting